Λυσιστράτη

ΣΚΗΝΗ Γ΄

ΧΟΡΟΣ ΓΕΡΟΝΤΩΝ – ΧΟΡΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ

ΧΟΡΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ

 
        Στρώματα διάφορα κ’ επανωφοράκια
        και χρυσά κοσμήματα και φορεματάκια,
μ’ ευχαρίστησι πολύ τα δωρώ στην αφεντιά σας
        να τα πάτε στα παιδιά σας
        και στην κάθε μιά σας κόρη,
όταν πειά θα μεγαλώσουν και θα γίνουν κανηφόροι.
        Μπήτε μεσ’ το σπίτι μου σας παρακαλώ,
        κι ότι πραματάκι μου βρίσκετε καλό
                πάρετέ το, θα σας το δώσω·
        τίποτα δεν βρίσκεται σφραγισμένο τόσο,
        που να μην μπορέσετε, έτσι δα να πιάσετε,
        κι όλες τις σφραγίδες του να τις κομματιάσετε
        κι όποιος τα ματάκια του τα ’χει ανοιγμένα
                πειό καλά από μένα,
                ας φορέση ό,τι τύχη–
                [κι από σβέρκο θα πιτύχη!]⁸⁷
Κι αν κανένας από σας δεν έχει σιτάρι,
και έχει δούλους και παιδιά, ας έρθη να πάρη,
                όλα θα τα βρη σ’ εμένα,
και ψωμί μεγάλο νέο, και μικρά [καλοψημένα].
Κι όποιος από τους φτωχούς στο φαΐ έχει την έννοια,
ας ερθή στο σπίτι μου, φέρνοντας σακκιά πετσένια,
                κι ο Μανής μου θα του βάλη
                το σιτάρι στο τσουβάλι.
Μα σας λέγω καθαρά: μη στην πόρτα προχωρήτε
                κι απ’ τη σκύλλα φυλαχθήτε.
 

(Εισέρχεται ο Α΄Αθηναίος όστις κτυπά θύραν οίκου τινός πλουσίου)

ΣΚΗΝΗ Δ΄

ΧΟΡΟΣ ΓΡΟΝΤΩΝ – ΧΟΡΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ – Α΄ΑΘΗΝΑΙΟΣ – Η ΘΥΡΩΡΟΣ

Α΄ ΑΘΗΝΑΙΟΣ (κρούων την θύραν)

 
Ανοίξετε την πόρτα σας!
 

Η ΘΥΡΩΡΟΣ (εξερχομένη και κρατούσα δάδα ανημμένην)

 
                Ε, συ! τραβήξου πίσω!
Θ’ απλώσω τη λαμπάδα μου και θα σε τσουρουφλίσω
Θα είνε κ’ ενοχλητικό [να βγω στο μέσο της σκηνής
με τη λαμπάδα που κρατώ και να καή μ’ αυτή κανείς],
        -μ’αν το θελήσετε ποτέ,
ε, θα το κάνουμε κι αυτό για χάρι σας, ω θεαταί!
 

ΧΟΡΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ

 
Το υποφέρνουμε κ’ εμείς.
 

Η ΘΥΡΩΡΟΣ (προς τον Α΄Αθηναίον και τον χορό των Γερόντων)

 
                        Θα φύγετε; θα πάψετε;
φευγάτε, γιατί γρήγορα τις τρίχες σας θα κλάψετε·
(απειλεί δια της δαδός)
φευγάτε, γιατ’ οι Λάκωνες πρέπ’ ήσυχα να φάνε
κ’ ύστερα στις πατρίδες τους με το καλό να πάνε.
(Εισέρχονται οι Β΄και Γ΄Αθηναίοι)
 

ΣΚΗΝΗ Ε΄

Β΄ ΑΘΗΝΑΙΟΣ – Γ΄ ΑΘΗΝΑΙΟΣ, ΟΙ ΑΝΩΤΕΡΩ

Β΄ ΑΘΗΝΑΙΟΣ

 
Τέτοιο τραπέζι σαν κι αυτό, δεν είδα ως την ώρα
        σε τούτη μας τη χώρα.
 

Γ΄ ΑΘΗΝΑΙΟΣ

 
Ήσαν πολύ ευχάριστοι οι Λάκωνες, αλλά και συ
κ’ εγώ, κι όλοι εμείς σοφοί, σοφοί συντρόφοι στο κρασί.
 

Β΄ ΑΘΗΝΑΙΟΣ

 
Χεμ, φυσικά, με το κρασί σοφοί κ’ εμείς να γίνουμε,
σαν είμαστε ανόητοι τις ώρες που δεν πίνουμε.
Οι Αθηναίοι αν πεισθούν, θα στέλνουμε στους ξένους
        τους πρέσβεις μεθυσμένους·
γιατί αν στην Λακεδαίμονα μας στείλουν τώρα εκεί,
πάλι καυγά θα στήσουμεν αν πάμε νηστικοί·
        μ’ αν είμαστε πιωμένοι,
κανείς τα όσα θα μας πουν δεν θα καταλαβαίνη,
κι αν δεν θα λένε τίποτε, θα νοιώθουμε πολλά
και άλλ’ αντ’ άλλων. Κ’ έτσι πειά όλα θα παν καλά.
Μα κι αν από τον Αίανατα του Σοφοκλή αρχίση
[με την πολεμική ωδή] κανείς να τραγουδήση,
ας πούμε ότι τραγουδεί της Κλειταγόρας τις στροφές
και το παραδεχόμαστε [και παύουν κ’ οι καταστροφές].⁸⁸
 

Η ΘΥΡΩΡΟΣ (ή Α΄ ΑΘΗΝΑΙΟΣ)

 
Να τοι, που έρχονται μαζύ.
(Η Θυρωρός προς τους Αθηναίους, οι οποίοι σπεύδουν
να παρατηρήσουν δια της θύρας)
                -Βρε μάγκες! δεν τραβάτε
        στο δρόμο σας να πάτε;
 

Β΄ ΑΘΗΝΑΙΟΣ

 
Να, έρχονται.
(Εξέρχονται εκ της οικίας οι Λακεδαιμόνιοι μετά
των γυναικών των και η Λυσιστράτη)
 

ΣΚΗΝΗ ΣΤ΄

ΟΙ ΑΝΩΤΕΡΩ – ΧΟΡΟΣ ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΙΩΝ – ΛΥΣΙΣΤΡΑΤΗ

ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΙΟΣ (ο κορυφαίος του Χορού προς ένα των λοιπών)

 
        Πολύχαρε, θέλω να τραγουδήσω
εδώ για όλους ώμορφα, και να χοροπηδήσω.
        πάρε το φυσητήρι σου.⁸⁹
 

Β΄ ΑΘΗΝΑΙΟΣ

 
                        Ναι, παρ’ το φυσητήρι,
και του δικού σας του χορού, ω Λάκωνες, οι γύροι
                αμέσως ας αρχίσουνε
να μας ευχαριστήσουνε.
(Εις εκ των Λακώνων συνοδεύει προς αυλόν την
απαγγελίαν του Κορυφαίου).
 

ΧΟΡΟΣ ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΙΩΝ

 
        Μνημοσύνη! δος στους νέους
        [Σπαρτιάτας κι Αθηναίους]
        κίνησι για το χορό,
        που μας ξέρει από καιρό,-
        όταν μ’ αθανάτους ίσοι
        με τα πλοία είχαν ορμήση
        και τους Μήδους πολεμούσαν
        στο Αρτεμίσιο και νικούσαν.
        Ο Λεωνίδας μου μ’ εμένα,
        με τα δόντια ακονισμένα,
        σαν τον κάπρο, έφθασε πρώτα,
        κι ο αφρός απ’ τον ιδρώτα
        στα σαγόνια μας ανθούσε
        κι ως τα σκέληα μας κυλούσε.
        Και οι Πέρσαι ήσαν μπροστά μου
        άπειροι, ως είδος άμμου.
        Έλα τώρα εσύ μ’ εμένα
        Άρταμις, θεά παρθένα,
        που σκοτώνεις τα θηρία,-
        τις σπουδές και τη φιλία,
        μα και την ειρήνη επίσης,
        για καιρό να την κρατήσης.
        Ας γενή φιλία τώρα
        όλο και με πλούσια δώρα,
        κι όχι λόγια πειά περίσσια
        τρυφερά κι αλεπουδίσια!
        Έλα, έλα συ μ’ εμένα,
        κυνηγέ, θεά παρθένα!
 

ΛΥΣΙΣΤΡΑΤΗ

 
Ε, όλα τώρα παν’ καλά. Ο κάθε Λάκων ας ερθή,
να πάρη τη γυναίκα του κοντά της να σταθή,
κι αυτή κοντά στον άνδρα της, κι αφού χορούς θα στήσουμε
γι’ αυτή την καλορροίζικη συνθήκη που θα κλείσουμε,
ε, τότε στους θεούς μαζύ όρκο μεγάλο πιάνουμε,
αυτήν την αμαρτία πειά να μη την ξανακάνουμε.
 

ΧΟΡΟΣ ΑΘΗΝΑΙΩΝ Κορυφαίος

 
Σύρε το χορό,–τις Χάρες κάλεσε μαζύ,–ευχήσου
        στ’ όνομα του Διονύσου,
        που με τις Μαινάδες⁹⁰ τρέχει
        και φωτιές στα μάτια του έχει,–
στον Απόλλωνα ευχήσου των χορών τον αρχηγό,–
        στη θεά την κυνηγό,
        και στον Δία που ανάφτει,
        και βροντάει και αστράφτει,–
μα και στη συντρόφισσά του⁹¹ τη θεά την ευτυχή,–
        και στους δαίμονας ευχή,
        όπου δεν ξεχνούν εκείνοι,
και για μάρτυρες σταθήκαν στη μεγάλη την ειρήνη,
        που έχει γίνει στερεά
        απ’ της Κύπρου τη θεά.
        Τραλαλαλά! εμπρός! παιάν!
        νίκη! ευοί! ευαί! ευάν!
 

ΛΥΣΙΣΤΡΑΤΗ

 
        Έλα τώρα, Σπαρτιάτη,
        να μας ξαναψάλης κάτι.
 

ΧΟΡΟΣ ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΙΩΝ

 
        Ω μούσα εσύ Λακωνική!
        άφ’ τον Ταΰγετον εκεί,
που είνε τόσο ευχάριστος, κ’ έλα να ψάλης πρώτα
        Απόλλωνα και Αθηνά,
και του Τυνδάρου⁹² τα παιδιά, που παίζουνε παντοτινά
        στις όχθες του Ευρώτα.
Έλα και πήδα ελαφρά μ’ εμάς να τραγουδήσουμε,
        τη Σπάρτη να υμνήσουμε,
που τόσο ευφραίνουνε οι θεϊκοί χοροί,
και τα ποδοκτυπήματα, όταν η κόρ’ η τρυφερή
κοντά κοντά τα πόδια της κτυπά, σαν το πουλάρι,
πηδώντας στου Ευρώτα μας το πράσινο χορτάρι,
        και τα μαλλιά της αρχινά
        ο άνεμος να τα κινά,
όπως όταν χοροπηδούν κισσοστεφανωμένες
        οι Βάκχες μεθυσμένες.
Και πρώτη πρώτη στο [χορό από τις άλλες χώρια]
η κόρη μπαίν’ η πάναγνη της Λύδας⁹³ κ’ η πανώρηα.
Εμπρός! περόνη πέρασε και κάρφωσ’ την πλεξίδα,
και κτύπησε τα χέρια σου, και σαν το λάφι πήδα!
Εμπρός! και τώρα του χορού ας ακουσθούν οι κρότοι,
        και ψάλε [απ’ όλες πρώτη]
        την Αθηνά που’νε θεά
        ανίκητη και κραταιά!.....
 

ΤΕΛΟΣ