Читать книгу: «Մատեան Ողբերգութեան», страница 15

Բ

 
Ողորմիր, Տէ՛ր, մահուան արժանի մեղապարտիս,
Ողորմի՛ր այնօր, երբ կենդանութեան շունչս կարձակեմ.
Երբ նայուածքս խեղճ դէպի վեր կուղղեմ ես կողկողագին,
Յոյժ տագնապահար հոգուս տեսութեամբ աչքի առջեւ բերելով
Այն վտանգաւոր ճամփան, որտեղ անխուսափելի կերպով անպայման պիտի ընթանամ.
Եւ բնակելի իմ տան երդիկից ելքիս շաւիղը դիտելով թշուառ կիսամեռութեամբ,
Այլայլուած դէմքով, մատների տարտամ տատանումներով,
Կարկամ հառաչմամբ, նուազ հեծութեամբ, ձայնով նուաղած,
Եւ բազմապիսի տարակոյսներով լի տխուր հոգով`
Սրտիս խորքերից իմ գործած բազում մեղքերի համար ողբով հառաչեմ:
Բայց դու, բարեգո՛ւթ, կարող ես նոյնպէս եւ ա՛յդ ժամանակ
Զօրաւորապէս հրաշագործել, ասելով ինձ. -
"Թող փրկուի հոգին քո խորտակումից եւ առողջանա",
Եւ կամ` "Թող ներուեն քո մեղքերը քեզ",
"Գնա՛ խաղաղութեամբ` մեղքերից մաքրուած":
Այն պաղատանքները, որ չպիտի կարողանամ հասցնել քեզ այդ ժամին,
Ընդունիր այսօ՛ր մարդասիրաբար,
Ո՜վ երկայնամիտ եւ բազմաշնորհ ամենակեցոյց:
 

Գ

 
Եւ մինչդեռ այժմ պերճախօս եմ ես խրոխտաձայն, սիգացող եւ բարձրապարանոց`
Այնժամ դիակի պէս պիտի պառկեմ ես անկենդան, անխօս,
Կաշկանդուած ձեռքով, թոյլ անդամներով,
Խուփ շրթունքներով, փակուած աչքերով,
Իբրեւ տախտակ անշարժ, կոճղ կիսավառ,
Արձան անզգայ, պատկեր անբարբառ, անշունչ գոյութիւն,
Ողորմելի տեսիլ, ողբալի կերպարանք, տխրալի տիպ,
Եղկելի դէմք, արտասուելի նմանութիւն, համրացած լեզու,
Չորացած խոտ, թոթափուած ծաղիկ, ծիւրած գեղեցկութիւն,
Շիջած լապտեր, դատարկ կոկորդ, խոպանացած սիրտ,
Թալկացած մարմին, քայքայուած որովայն,
Քանդուած տաղաւար, կոտրտուած ոստեր, անջատուած յօդեր,
Կտրուած ծառ, սղոցուած արմատ,
Լքուած տուն, հնձուած արտ, արմատախիլ բոյս,
Օտարացած բարեկամ, մոռացուած պահեստ, թաղուած գարշութիւն,
Մերժուած ատելի, վերացուած խոչընդոտ, անարգուած կմախք,
Եւ իբր անպիտան ոտնակոխ եղած` կարօտ ուրիշների աղօթքներին,
Որոնք թշուառիս հաւատքի ձայնով հառաչալից աղերս նուագեն պիտի
Արցունքի ցողով տարածելով այն քո բարձունքն ի վեր`
Բարերարիդ գթութեա՜նը:
Նրանք լալագին զղջումով պիտի երգեն դարձը դէպի քեզ, որ օրհնում եմ ես,
Նշանը փրկարար խաչիդ, որին երկրպագում եմ,
Ճշմարտութիւնը յարութեան, որին հաւատում եմ,
Փառքիդ յայտնութիւնը, որը փառաւորում եմ,
Դատաստանիդ ահաւորութիւնը, որ խոստովանում եմ,
Խօսքերիդ յանդիմանութիւնը, որից զարհուրում եմ,
Սուրբ հոգուդ ուղեկցութիւնն ինձ, որ պաշտում եմ,
Մկրտութիւնը քո օծման, որ եւ համբուրում եմ,
Քեզ հետ թագաւորելը, Տէ՜ր Յիսուս, որի համար պաղատում եմ:
Եւ այսպէս ահա, թէեւ թուլացաւ, հեռացաւ, վերացաւ,
Մասնատուեց, փախաւ, սլացաւ
Եւ տեղի տուեց կենդանութիւնն իմ կենցաղի,
Բայց քո պարգեւած յոյսը հաստատուն` պահուած է իմ մէջ,
Որպէս մնայուն եւ անջնջելի յիշատակարան:
 

Դ

 
Տե՛ս ողորմութեամբ տարակուսանքները վտանգեալիս,
Միա՜յն բարեգութ ու փառաբանուած
Որդիդ Աստծոյ,
Որպէսզի քաւես, բժշկես դու ինձ եւ կենագործես,
Պաշտպանես, նորոգես, նկարես, կանգնես, հաստատես
Եւ վերստին ստեղծագործես երջանիկ անարատութեամբ:
Քոնն են` կարողութիւնը, փրկութիւնն ու ողորմութիւնը.
Չունես դու անկարողութիւն, այլ` լիուլի զօրութիւն.
Բարձրութիւն, իշխանութիւն, անվախճան թագաւորութիւն,
Իսկութիւն, ինքնութիւն, ամէնուրեք բացարձակութիւն,
Բարերարութիւն, լուսաւորութիւն:
Փառաւորեալ ես դու տիրապէս, անպակաս եւ անյաւելուած,
Խնկուած` խորհուրդով անբացատրելի սուրբ Երրորդութեամբդ,
Նաեւ առյաւէտ գովաբանուած`
Հաւասարազօր եւ համապատիւ համագոյութեան երկրպագութեամբ,
Երեկ եւ այսօր եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:
 

ԲԱՆ ՀԴ ՍՐՏԻ ԽՈՐՔԵՐԻՑ ԽՈՍՔ ԱՍՏԾՈՅ ՀԵՏ

Ա

 
Արքա՛ երկնաւոր, դու Տէ՜ր բոլորի,
Ամէն բանի մէջ եւ ամէն դէպքում միշտ երկայնամիտ,
Կենդանի Աստծոյ անքնին որդի:
Այնտեղ պէտք է ողորմել իսկապէս,
Ուր կտրուած է յոյսը վաստակի.
Այնտեղ պէտք է բարեգործել,
Ուր խափանուած է մտքի տեսողութիւնը.
Ա՛յնժամ պէտք է մարդասիրել,
Երբ տկարութեան վտանգն է պաշարել ներքուստ եւ արտաքուստ.
Այնտե՛ղ է անհրաժեշտ ձեռքիդ բժշկութիւնն աստուածային,
Ուր տեղի է տուել բոլորովին անդամների կենդանութիւնը.
Այնտե՛ղ պէտք է լինի այցելութիւնը,
Ուր ելքի հնար չկայ.
Այնժա՛մ է քո մեծութիւնը,
Երբ անյուսալի վէրքն առողջացնես.
Ա՛յն է հարազատ քո բնութեանը,
Որ անակնկալ ժամին փրկութեան համար հրաշագործես,
Ա՛յն ժամանակ հանդէս կգա քո յաղթանակը,
Երբ վերջին շնչիս` կեանքի փակուած դուռն իմ առջեւ բանաս.
Այն են շնորհներդ վայելչական,
Որ մոռանալով իմ չար գործերը` քո բարիները յիշես.
Նրանո՛վ ես դու անոխակալ,
Որ ապերախտիս երախտագէտի հետ խնամարկես.
Այնժամ ես միայն պիտի հասկանամ,
Թէ ընդունեցիր բանաւոր նուէրս` նախկին գթութեամբդ,
Եթէ վերացնես իմ չար սովորութիւնները:
 

Բ

 
Այս պատճառով են հիւսւում ճառեր ու նուագերգութիւններ եղանակւում,
Երբ Տէրը բարի` բարեգործներին հասանելիքից պարգեւատրում է ե՛ւ չար ծառային:
Այնպէս որ մինչ նա բանտի է սպասում իրաւամբ`
Տէրը նրան արքայական ապարանքի մէջ է նստեցնում.
Մինչ կանչուած է նա տղմուտ գուբի մէջ բնակուելու,
Նրան ամէն տեսակի կոչունքների մէջ գահերի վրայ է բազմեցնում.
Մինչ նայում է նա, որ աչքերը փորեն,
Նայուածքը նրա ուղղում է դէպի ուրախ բարձունքներ.
Մինչ սպասում է նա իր մատների ծայրատումին,
Համարձակութեան մատանի է մատուցում նրան.
Մինչ վախենում է գանակոծուելուց,
Նրան գթառատ իր գիրկն է առնում.
Մինչ կորստեան է պատրաստւում ահով,
Բազմութեան առաջ, ի տես բոլորի` վեր է բարձրացնում.
Մինչ նա սատակիչ մահվա՛ն աչք ունի,
Նրան կեանքի հետ տալիս է ե՛ւ փառք.
Մինչ սպասում է իրեն գլխատեն,
Նրան պսակով է պայծառացնում:
Սրանք են, գթա՜ծ, պտուղներն օրհնեալ քո սքանչելարմատ շառաւիղների.
Սրանք են կեանքի արգասիքները քո արարչական հրամանների.
Սրանք են ըղձալի խորհուրդները քո խոստովանուած տենչանքների.
Սրանք են լոյսի ճաճանչները քո ամենասփիւռ ճառագայթների.
Սրանք են ախորժելի ճաշակները քո բարեբանեալ քաղցրութեան:
 

Գ

 
Եւ այս բոլորը քոնն են միայն, Տէ՜ր,
Քո ներշնչումով եմ գրել սրանք.
Ուստի ես, օրհնեալ, աղաչում եմ քեզ, այդ պարգեւներիցդ ի՛նձ էլ շնորհիր.
Բա՛ց, Տէր, քո բարիքների գանձարանը, ըստ առակողի աղերսանքների:
Բարիքներիդ ամբարներում չխառնես դու իմ չարիքներից.
Չշտեմարանես քեզ համար սիրելի գթութեան եւ ողորմութեան հետ ատելի ոխեր եւ բարկութիւններ.
Քո պաշտելի ստացուածքներում չպահե՜ս քեզ համար անախորժ մթութիւններ ու դժնութիւններ,
Եւ ինձ վնասող մեղքեր ու թշուառութիւններ:
Կեանքիդ մատեանում քո օրհնեալ աջով չգրե՜ս դու պարտամուրհակն իմ անէծքների,
Այլ ինձ համար անհնար համարուածները դիւրին ու հեշտ ցոյց տալով`
Կրկնակի անգամ եւ է՛լ աւելի մեծացնես դու քո անունը, ո՜վ Տէր:
 

Դ

 
Տալիքներս շատ են եւ անհաշիւ,
Բայց քո հրաշալի ողորմութիւնն անհամեմատ աւելի է.
Բազում են մեղանչանքներս,
Բայց ներողութեանդ հետ համեմատած` շա՜տ քիչ են նրանք,
Հաճախակի են չարութիւններս,
Բայց յաղթող է միշտ ամէն բանի դէմ մարդասիրութիւնդ, ո՜վ ամենակալ.
Անձիս արատներն ի՛նձ համար են ծանր եւ անթուելի,
Բայց քեզ համար խիստ թեթեւ են նրանք եւ սահմանափակ.
Ամօթապարտիս պտղաբերած մեղքերի զէնքերն այնքան զօրեղ չեն կենդանանալու,
Որքան յիշատակն անմահիդ մահուան` կործանողի բռնութիւնը վանելու համար:
Փոքրիկ խաւարն ի՞նչ կարող է ազդել
Աստծուդ լոյսին.
Դոյզն աղջամուղջը ինչպէ՞ս դիմանայ ճառագայթներիդ.
Քո խաչելութեան չարչարանքի հետ ինչպէ՞ս կշռուի
Իմ տկար մարմնի հեշտասէր խակութիւնը.
Ամենակալիդ առատութեան աչքին ի՞նչ են որ մեղքերի կոյտերը ողջ տիեզերքի,
Եթէ ոչ հողի դիւրափխրուն կոշտ, որ իսկոյն եւեթ կփոշիանայ քարի հարուածով,
Եւ կամ անձրեւի պղպջակ, որ կամքիդ յորդառատ հոսմամբ կպայթի իսկոյն եւ կչքանա:
 

Ե

 
Քո ամենազօր եւ ամենահնար կարողութիւնը
Իմ յանցանքները քաւելու համար ժամանակի պէտք չունի բոլորովին, -
Ո՛չ ակնթարթի,
Ո՛չ թռուցիկ ակնարկի տեւողութեան,
Ո՛չ կայծակնային կարճատեւ նայուածքի,
Ո՛չ ամենափոքր ուշացման,
Ո՛չ փութագնաց ոտքի քայլափոխի,
Ո՛չ կանգունաչափ բարձրութիւնից կաթիլի անկման,
Ո՛չ մտքով քաշուած մի գծի,
Ո՛չ լոյսի արագութեան,
Ո՛չ շնչառութեան չափ միջոցի:
Այս բոլոր անձեւ, աննշան եւ անկայուն օրինակներից
Ո՛չ մէկը այնքան առժամեայ արագ եւ փութանցիկ չէ,
Որքան մեղքերիս կուտակուած սառոյցների հալուելը, ցնդելն ու վերանալը քո զօրութեամբ,
Աստուա՜ծ բոլորի Տէր Յիսուս Քրիստոս,
Որդիդ անքնին` կենդանի Աստծոյ:
Դո՛ւ, որ քաղցր արեւ ես պարգեւում բարիների հետ նաեւ չարերին,
Եւ անձրեւում ես ամէնքի վրայ անաչառօրէն,
Կշռում ես իրաւամբ եւ չափում նրանց վշտերն ու հոգսերն հաւասարապէս.
Փորձութեան փոքրիկ խթանով ես դու վճարել տալիս պարտքերը նրանց այստե՛ղ իսկ,
Որոնք մեծ համբերութեամբ սպասում են վերին հանգստին:
Իսկ ովքեր երկրային կենցաղն ընտրեցին,
Դու ողորմութեամբ ներո՜ւմ ես նրանց,
Սրանց էլ տալով դարման նրանց հետ` սպասում ես դու միշտ նրանց դարձին:
Փա՜ռք ամենազօրիդ`
Բարեխնամ երկայնամտութեամբ գործած քո բոլոր հրաշքների համար,
Օրհնեա՜լ յաւիտեանս. ամէն:
 

ԲԱՆ ՀԵ ՍՐՏԻ ԽՈՐՔԵՐԻՑ ԽՈՍՔ ԱՍՏԾՈՅ ՀԵՏ

Ա

 
Այժմ ընկղմուած, զմայլուած
Եւ իսպառ ծածկըուած մեծիդ երախտիքների առաւելութիւնից`
Բազմամասնեայ, շարունակական եւ անճառելի,
Որ աջուձախից առատագոյն ու աննուազելի լրումով,
Դիմացից ու թիկունքից կուտակուած են անբաւօրէն,
Մատուցում եմ, վերընծայում
Ճշմարիտ դաւանման գովեստի աւանդ:
Որովհետեւ ինչպէս երբեմն հերձուածի չարափառութեամբ,
Ամենապատիր խաբեութեամբ նենգողի կարթով զատուած` մերժուեցի,
Ելնելով դրախտից,
Այժմ միաւորիչ այս ուղիղ անբծութեամբ
Իրական շնորհի աւանդման համար
Երկրորդ անգամ վերստին համբարձած,
Լոյսի թեւերով թռչելով, ահա, երկինք կհասնեմ:
Բայց քանզի արգանդից, ուր յղացայ,
Ծնուած հոգեւոր երկունքով,
Մեծ եւ երջանիկ անարատ դժխոյ,
Իսկուհի բոլոր կոյսերի,
Գովելի ու պանծալի իմ մօրը հարկ է
Սահմանուած կարգով արձանագրել այս մատեանի մէջ,
Որպէսզի ծնուի եւ ցուցադրուի,
Նաեւ այլ գալիք ազգերին պատմուի
Խնկելի փառքի որքանութիւնը`
Արժանի պաշտումով պատւուած`
Իբրեւ մաքուր մարմին
Բան-Աստծոյ մարդեղութեան գլխի հետ`
Ի յիշատակ հաւատի այս ճառի
Երրորդութեան դաւանութեան:
 

Բ

 
Հոգենկար բանի պատկերի այս օրինակով,
Որ յարմարւում է լոյսի խորանին,
Գթած, օրհնեալ, ընդունի՛ր ինձ`
Քաւուած ու սրբուած սրա մէջ:
Հանի՛ր սրանով հոգուցս մեղքի նախատինքները,
Բազմեցրու սրա հովանու ներքոյ` անմեղ ու անբիծ,
Տկարիս Դաւթի տանը գումարիր,
Այնտեղից Աստծոյ տունըդ փոխադրիր,
Ըստ մարգարէի, Յիսուս, որ քեզ է ակնարկում,
Սոսկ մուտքի եւ անօգուտ ելքի չհետեւես,
Ջերմութիւնն հաւատիս քեզ պաղ չթուայ,
Եւ ողջոյնի համբոյրս անարգ չհամարես:
Պաշտամունքս ապաշնորհ չորակես,
Երկրպագութիւնս իբր անխորհուրդ չլքես:
Պատկերի տեսիլն անպտուղ չլինի,
Իսկ սքանչելի կերպարանքը` աննշոյլ:
Չմոռացուի սպանդն անկրակ ողջակեզի,
Ճառիս ուխտի պատարագը վտարուելով չցրուի.
Լոյսի ճաշակըդ ինձ մահ չբերի,
Կողերիդ արեան բաժակը
Դատապարտութիւն չլինի:
 

Գ

 
Աղաչում եմ քեզ, Տէր Յիսուս, մէկդ այդ Էութիւնից,
Որի ճաշակմամբ քո Հօր եւ սուրբ Հոգու
Գիտութիւնը ճանաչեցինք,
Զի կարգերը ամենապարգեւ [սուրբ] եկեղեցու
Հէնց քեզանից սովորեցինք
Կեանքի փրկութեան ու բարիքների
Աղոթանըվեր այս լուսարանում,
Տարածելով սիրտս, ձեռքերս պարզած`
Խօսքի կնդրուկն այս, սրանում բնակուողիդ,
Ամէն ինչի տիրողիդ,
Երեքսրբեանիդ մատուցելով`
Յաւերժ ընծայում ենք բարեշնորհութեան այս բարբառով:
 

Դ

 
Հաւատոյ պաշտամունքին,
Օրհնութեան երգերի վերաձայնած նուագներով
Փառաբանում ենք եղածների բարեհրաման պատճառին`
Անսկիզբ Երրորդութեանը, անհամեմատ բարձրութեամբ,
Անհաս խորհուրդների ու անըմբռնելի իմաստների,
Անզննելի զգայութիւնների,
Անբերելի արարածների,
Որ իր մէջ ամփոփում է վերնական երկնքի
Եւ անսահման ներքին խորութիւնների քանակութիւնը,
Սպառումների վերջն ու սկիզբների նախադրութիւնը,
Մէկը երեք անշփոթելի կերպարներից,
Եւ երեքը մի անբաժանելի իսկութիւն,
Վեր քան մտքի ազատութիւնը`
Հրաձգուած ամէնուր բովանդակապէս:
Անփոփոխ բարի, անսասանելի ուղղութիւն,
Սիրոյ անխառն կերպարանք, անյաջորդ մեծութիւն,
Անխոնարհելի բարձրութիւն, անվատնելի տեսութիւն,
Աննուազելի բարերարութիւն,
Կայուն կամք, կենդանի հրաման,
Փրկչեան ակնարկութիւն, ճշմարիտ երանութիւն,
Հաւաստի ակնկալութիւն, անստելի խոստում,
Արգասաւոր աւանդ, ըստոյգ աւետիս,
Աներեւակայելի բարձրութիւն,
Անձեռնարկելի վերասլացութիւն:
Մի Հայր միակ Որդու` միակ Հոգով պատւուած,
Ամենահարուստ բարութեամբ, ամբողջովին չարից զերծ,
Օրհնաձայն գոհաբանութեամբ,
Անքնին ներբողով գովերգուած:
 

Ե

 
Միակ բարձրեալ ահաւոր անուն` կցորդութեանց համապատիւ,
Ազգականութիւններին անպատում,
Եռալոյս զուգակցութիւն,
Անյաւելուածը կատարելութիւններից,
Ինքնիշխան կամաւորութեամբ պատուասիրուած
Հանգունատիպ Հօր մօտ,
Երկնքից իջած
Խոնարհուելով սուրբ Հոգու գործակցութեամբ,
Ընտանի փառքից աննուազ,
Հաճեց մտնել մաքրութեան կոյս
Աստուածածնի մայրական արգանդը,
Ուր օրհնութեան բոյսն աճեցրեց
Անարատութեան լուսասահման անդաստանում:
Համասնունդ ամենակատարեալ էութեանը`
Անանջրպետ միասնութեամբ,
Թափանցիկ խառնումով աստուածութեան Ոգուն,
Հրաշապէս բաղկացրեց շնչիս գոյութիւնը:
Անստամբակելի կրթութեան սանձերի այդ երասանով
Ստահակութիւնս հանդարտեցրեց
Եւ կամովին նուիրուելով [սուրբ] խաչին`
Անմահական տունկի լրութեան ծայրը բարձրացաւ
Կեանքի պտղի ծաղիկը,
Վիրաւորուեց մահացու մերազնեայ մարմնով
Անընդմիջելի աստուածութեամբ,
Դատապարտման գործիքին դրանով կեանք տուեց,
Արարչական իսկութեան` նրա վրայ
Յաւէտ անբաժանօրէն վշտացած
Նիւթական մարմնի հետ:
Իջաւ խաւար դժոխքի վայրերը`
Իր աւարն հանեց խոտորողի կապանքներից,
Եւ ասես քնի նիրհից արթնացած,
Մահուան դիմեցումն իր մէջ նահանջեց,
Կանգնեց, կենդանացաւ աստուածօրէն,
Ելաւ երկրից կեանքի հացն ու բանական հօտերի հովիւը:
Հաւատարիմ եղաւ աշխարհում
Եւ երեւաց նոյնութեամբ, բոլորովին աննուազ,
Ինչպէս եկաւ ամբողջական,
Նոյնպէս եւ համբարձաւ,
Բազմեց գերունակ գահոյքին`
Նախնական պարզութեամբ եւ արարչական փառաւորութեամբ:
Ում որ բարերար Աստուած եւ բոլորի տէր ենք ճանաչում`
Մեծ օրը կդատի ամբողջ երկիրը արդար ընտրութեամբ,
Ինքն է սկիզբը եւ ինքը` կատարածը,
Նոյն եւ առաջինը, նոյն եւ գալիքը,
Անպակաս բովանդակութեամբ
Թագաւորելով անմատոյց լոյսին:
 

Զ

 
Օրհնում ենք Հօր եւ Որդու հետ
Նաեւ բխումը անբաժանելի`
Նրանց փառակից Հոգին տէրունի,
Որ ստեղծեց ամէնը եւ կենդանագործում է բոլորին,
Որ սկզբից եւեթ շրջում էր
Համապարփակ աշխարհակալ մէգի մէջ,
Նկարում էր, կերպաւորում
Երկրատարած ծովի անբաւութեան ամէնունակ ջրերով`
Լոյսի սուրբ աւազանը
Ի կատարումն այժմեան խորհրդիս:
Նախ ստեղծեց եւ այժմ գործում է,
Գոյացրեց եւ մշտապէս կատարում է հրաշքներ,
Սքանչելիքներ, սրբակեացների կանխատեսումներ,
Աստուածային ներշնչումներ, զարմանալի զօրութիւններ,
Մարգարէներ, առաքեալներ, վարդապետներ`
Հանճարի կրթութեան վարժողներ:
Յարդարեց Քրիստոսի արեան մատուցման սրբարանը,
Անձերի քաւութիւնները, մարմինների առողջութիւնը,
Քրիստոսի նման ողորմութեամբ կարգադրեց
Մարմինների առողջութիւն:
Մկրտեց եւ` ջրից գերազանց,
Իրմով միայն նորոգեց ու լուսաւորեց,
Մշտապէս նոյն բարեգործութեամբ է զօրանում:
Յորդանանի հոսանքի մէջ վկայեց
Միածնի աստուածութիւնը,
Ամպի տեսիլով ցոյց տուեց
Թափոր լեռան վրայ, Հօր ձայնով:
Համանման եղանակով հովանի եղաւ
Յակոբի տոհմի ելքին Եգիպտոսից
Մովսէսի զօրավարութեան ուղեգնացութեանը
Սաստիկ հողմով ընկղմեց փարաւոնին:
Նուիրագործում է քահանաներ, իմաստուններ կազմում,
Թագաւորներ զօրեղացնում,
Քաւութիւն ընձեռում,
Մահացածներին շնորհում է կեանք`
Նորոգուելու յարութեամբ:
Նոյն ինքը մարդացած Աստծոյ օծումն է,
Մշտնջենական հաւասարութեամբ
Երկրպագուած Հօր հետ` ի պատիւ Որդու մեծութեան,
Անսահման փառաւորութեամբ օրհնեալ յաւիտեանս:
Ամէն:
 

Է

 
Դաւանում ենք ուղիղ, անշեղ, անբիծ հաւատով,
Ողջունում ենք մեր շրթունքի համբոյրով
Աստծոյ բնակութեան եկեղեցին,
Անշունչ վէմերով կառուցուած խորանն այս,
Որ կատարելապէս զարդարուած` երկնքից գերազանց եղաւ,
Որ հէնց նրանցից` առաքելական դասերից հիմնուեց,
Եւ խնկուեց բարձրեալի աշակերտներից,
Պաշտուեց Բանի սպասաւորներից:
Կեանքի այս գանձը
Իր սկիզբն առաւ վերնայարկ սրահից,
Այն վայրից, ուր խորհուրդը կատարուեց,
Որը լցրեց Աստծոյ Հոգին,
Նրանում զօրութիւն փայլեցնելով Հոգեգալստեան մեծ օրը.
Նախ` բարետես տունը` նախամեծար առաւելութեամբ,
Իբրեւ օրինակ այս եկեղեցում
Սրբութիւնների շնորհաբաշխման,
Եւ ապա նրա բնակիչները բարեզարդուեցին նորոգ մի լոյսով:
Ուր հզօր Աստծոյ արիւնն է բաժանւում,
Առաւել քան մահ գուժող Հաբելի [արիւնը],
[Որ] սրանում մեծագոչ բարբառով
Աւետում է յաւերժական կենդանութեան բերկրանքի ձայնը:
Քանի որ ոչ ոք զօրութիւն չունի ծառայելու այս ահեղ խորհրդին,
Երկնքի տակ եւ արեւին յանդիման,
Թէ չապաւինի սրա թեւերին,
Անգամ երկինքը չի բաւարարի տէրունի մարմնի այս սրբութեանը,
Թէ իբրեւ ծածկոյթ օրհնութեան ձեղունը այս չունենա:
Որովհետեւ ըստ օրէնքի մահուան անէծքի նա կարժանանայ,
Ով այս խորանի վկայարանից դուրս
Աստուածային պատարագը մատուցէ:
Եւ մանաւանդ արիւնապարտ կհամարուի`
Հոգու օրինակ արիւնը այստեղ եթէ չընծայէ:
Աստ մէկ անգամ է լոկ լուացումը արեամբ Քրիստոսի,
Որ անգիտաբար չանարգուի աստուածութիւնը
Կրելով մկրտութիւնն հաւատացեալին
Մէկ անգամ է եւ ձեռնադրութիւնը
Ի պատիւ լոյսի օծութեան,
Որ անբծութեանը խաբեութիւն չխառնուի.
Մէկ է եւ քաւութիւնը շնորհքով, քան ապաշխարութեամբ,
Որպէսզի ճշմարտութիւնը խորամանկութեամբ չկերպափոխուի.
Մէկ է հաւատը գալիքի ընտրութեան,
Որ հատուցումի սպառնալիքը
Օտարահամբաւ զրոյց չկարծուի:
Մէկ է մեր երկու գոյութիւնների կշտամբութիւնը իրաւացի,
Որ չկարծուի, թէ բարի եւ կամ չար հատուցման համար
Ներքին մարդն անջատ է արտաքինից,
Որ արժանանայ արքայական որդեգրութեան,
Որպէսզի նաեւ երկրային մարմնի հաղորդակցութեամբ
Ակնյայտօրէն հաստատուի առաւելութիւնը վերին թագաւորութեան,
Մէկ է եւ յոյսը կենդանութեան` անեղծութիւնը սրբերի,
Որ ունկնդրողները առանց կասկածի հաւատան:
 

Ը

 
Պաշտելի այն դժխոն` անշունչ եկեղեցին,
Կեանք է բաշխում եւ իշխում է մահին,
Ինչպէս պտուղը Ադամի ճաշակելիք,
Անշունչ է, բայց բանականից էլ գերազանց
Հրաշքներ է գործում, որ դարձնում է կատարեալ
Եւ հաստատում է վերստին,
Փառքի լոյսի կերպարանքը դրոշմելով մեր մէջ:
Գրուած է նաեւ վերին կամարի մեծութեան կերպը,
Որ սկզբնական է, եւ նախակառոյց
Քան իր բնակիչ հոգեղէն զօրքը:
Նա նոր թռիչք է նուիրում մարմնին`
Հոգեկան ինչ-որ մի թեթեւութեամբ,
Այս պատուաւորի հարստութիւնով
Անարգը դարձնում յարգելի:
Ինքնակիր մեղքով չի զազրանում նա,
Եթէ չար մարդիկ, անհաւատները չը ոտնահարեն:
Նա ինչ-որ տիպ է մի զարմանալի,
Որ յաղթում է մեր պատկերացումը,
Անբան` կառուցուած է բանականից,
Օգնում է նրան, ինչպէս վեհագոյն` անչափ նուաստին:
Մեծ է քան մարդը`
Յաղթող ցուպի պէս ընտրեալ Մովսէսի.
Բարձր` առաւել, քան բանականը,
Ինչպէս խորհրդաւոր ծաղկած գաւազանը` Ահարոնի,
Եւ գերազանց է, քան մտաւորը,
Ինչպէս Եղիայից ու Եղիսեոսից`
Սքանչելահրաշ արուեստով փայլած
Մաշկեակը, որ գետը հերձեց:
Սրբասուն ձեռքին օգնում է կրկնակ կատարելութեամբ,
Ոչ թէ զինելով քարից ու հողից նիւթուած մարմինը,
Այլ հարազատ ու գոյակից է նա
Թէ զգայականներին եւ թէ սրբերին:
Ինչպէս կենդանի եւ անմահ վէմը
Թէ կործանող է, եւ թէ կանգնեցնող,
Ինչպէս դատաւորն ամենայն հոգւոց`
Հրաշապէս օրհնող եւ անիծող է,
Աներեւոյթը տեսնողի նման`
Մէկին կշտամբում, միւսին խնամում,
Կանչում է իր մօտ, արձանագրում,
Որպէս հրամայողն արարածներիս:
Դիմամարտներից անհարուածելի,
Հաւիտենական [այն] լեռը ինչպէս.
Մեծի հրաշագործ ուռկանի նման
Հոգի է որսում.
Առանց մեղքերի ու վրիպանքի
Նա Քրիստոսի հետքով է գնում`
Բարձր ճոխութեամբ ու բաց ճակատով,
Գլուխը բարձր` ինչպէս Գովեալը:
 

Թ

 
Եւ այնքան մեծ է իր սրբութիւնը`
Աստծոյ պատկերով ստեղծուածներին
Զանազանում է ըստ իր կանոնի.
Ընտրութեան բազում փորձերից յետոյ
Սխալուած մէկը թէ համարձակուի
Գաւիթը մտնել` չի պղծուի [բնաւ],
Այլ դժկամում է անպատրաստների թերութիւններից.
Նա չի նզովւում, այլ զիջանում է
Շնորհի չափը չիմացողներին.
Չի վհատւում իր մեղքն համրելով,
Այլ մեր գործերից մթագնում է լոկ
Եւ չի թողնում, որ կրկին մօտենան,
Փարուեն ոտքերին Կենդանատուի,
Ինչպէ՜ս տիրական խորհուրդը անճառ
Միեւնոյն օրը կրկնել չի լինի,
Որ չապականուի անխոհեմաբար:
Նա զօրեղապէս կարեկցում է մեզ`
Ազատ լինելով մեր արատներից,
Դատում է անձայն, Տիրոջ հրամանով, առանց խօսքերի:
 

Ժ

 
Նաեւ տապան է նա մի մաքրական
Եւ երջանկագոյն,
Որ պահպանում է կեանքի ալեաց մէջ մեզ` չխեղդուելու.
Ոչ թէ բազմաթիւ անբան գազանների
Եւ սակաւ մարդկանց,
Այլ հաւաքում է երկրայիններին ու վերիններին,
Հաւասարապէս ամփոփում իր մէջ,
Չի տրւում ջրի ալեկոծութեան,
Այլ բարձունքներն է ելնում երկնքի:
Իբրեւ աշակերտ
Որ հրահանգուած է Աստծոյ Հոգուց,
Խուսափում է նա նենգութիւններից
Չի բողոքում նա մահու հարուածից,
Բռնում տանում է կեանքի աւետման,
Ոչ թէ Նոյի ձեռնարկումով է կազմւում,
Այլ Հաստողի հրամանով է կառուցւում,
Ոչ Մովսէսն ու Բեսելիելը,
Այլ Աստծոյ Միածինն է
Սուրբ Հոգու հետ պատրաստում,
Ոչ թէ յարաշարժ կամ յարափոխ,
Այլ մշտակառոյց անսասան հիմքով
Հաստատում է այն:
Ինչպէս փայտեղէն տապանակն անխօս -
Չի տեսնում, բայց մեզ առաջնորդում է.
Իբրեւ անքանակ Էի կերպարանք առաջ գնալով
Հանդերձեալի մէջ լուսաւոր կեանքի տեղ է պատրաստում:
Ոզիելի հետ կսատկի այնտեղ,
Թէ խաչի նման հոգիների մէջ չդրոշմուի,
Տեղնուտեղը, նոյն պահին կսպանի`
Երկրասիրաբար եւ անասնային մի լծակցութեամբ
Գետընթաց սայլով, իբրեւ մի անօթ`
Թէ վերցնեն տանեն:
Մարմնի լեզվով չէ, այլ հրեշտակների
Նման է խօսում:
Եւ ոչ ականջով,
Մտքի շարժումով լսում է արագ.
Չունի յստակ ձայն խօսքի ու բանի,
Բայց պատգամները Յիսուսի գործի
Պատմում, հասցնում է բոլոր ազգերին,
Չունի խոսափող ու ձայնալարեր,
Բայց եւ ազդում է մի աստուածային կենդանի շնչով.
Առանց ջիլերի ու ոսկորների`
Եւ երկու հազար կանգուն լայնութեամբ
Ինչպէս անհամար գնդից բարձրեալի,
Այն եբրայական զինեալ ամբոխի վերապրած գունդը
Առաջ էր գնում, այժմ նրանց հետ,
Ինչպէս եւ նրանք, որ պիղծ են, անսուրբ,
Մեղքերի աղտով այրուած, հեռացած,
Տաժանակրութեամբ աղիւս սարքելուց ազատուածներին
Ուղեկցում է նա:
Մարմնացած Աստծոյ էութիւնն անգամ
Ահա այս վէմի անունով կոչուեց,
Կողի պատռումով խմցրեց բոլորիս:
Ոչ երակների արիւն ընթացքը,
Այլ վերին Լոյսի շառաւիղները
Թափանց միութեամբ կենդանացնելով
Նորոգ է պահում: Կանխանշում է
Ոչ Սողոմոնի, Զօրաբաբելի հսկողութիւնը,
Այլ իմաստութիւնն Ամենակալի.
Նա չի պարուրւում աննուիրագործ ու սովորական
Իւղով` Յակոբի կողմից,
Այլ փառքով Մեծի եւ Ահաւորի արեամբ է օծւում:
Երկրային նիւթից տուն չէ, այլ մարմին երկնային լոյսից,
Սրա զաւակներին Աստուած կնքում է ու ձեռնադրում,
Ոչ թէ երկրածին յղացումների,
Այլ երկնային արքայութեան ժառանգներ է պատրաստում,
Որ իր ծոցում գրկուածներին
Աբրահամի գոգին նուիրաբերէ:
Սրա հարսնութեան փեսան է
Որդին կենդանի Աստծոյ
Հայրապետների խմբերն են նրա հարսնաքոյրերը.
Սա կմոռացնի կռամոլութեան բարձունքը դիւոտ,
Քանզի ծանօթ է երկնային Աստծուն,
Ամբողջապէս մերժելի են արձանները կուռքերի,
Եւ Քրիստոս է երկրպագւում նրա բոլոր քարերի մէջ.
Ակնյայտ քակտումն է անտառների ուրվական իղձի,
Քանզի աշխարհի ողջ մայրիներից
Կենաց փայտի նմանութեամբ
Տէրն այստեղ է զոհաբերւում:
[Եկեղեցին] խորտակումն է
Դիւապատիր հմայական արձանների,
Չէ՞ որ գովական կարկեհան քարն է
Ապրող վէմերով ու գոհարներով
Իր մէջ հաստատւում:
 

ԺԱ

 
Այս աստուածընկալ եւ չքնաղ յարկը
Ազատ է ամէն ծառայութիւնից:
Օրինակը չէ Վերին Սիոնի,
Այլ նրանով է, որ ճանաչում են ճշմարտութիւնը.
Ո՛չ կապուած բագին կռապաշտութեան,
Եւ կամ պատժարան օրէնքի լծով,
Այլ` պարգեւարան Տիրոջ բարութեան,
Երկրպագում ենք:
Երբէք չի սասանւում ձեւափոխուելով,
Այլ փառքի նոյն շուքով ընդարձակւում է.
Սա երկինքն է երկնի, ե՛ւ երկրի վրայ,
Հռչակւում է նա շողարձակելով:
Ինչպէս չէ հնար Քրիստոս առանց Հօր,
Նոյնպէս առանց այս մօր արգանդի
Կատարեալ Հոգի հնարաւոր չէ:
Անընդգրկելին շրջում է անտուն
Եթէ այս տան մէջ չտաղաւարուի.
Գլուխ դնելու տեղ անգամ չունի
Տէրն ամենայնի,
Թէ կեանքի այս կայարանում չօթեւանի:
Հպարտանում է աւելի շատ այս նիւթեղէն տնով,
Քան թէ երկնային վերին կամարով:
Աստուածային լոյսի անբաւութիւնը
Մարգարէի դէմքի նման
Օրինակն այս նոյնպէս ծածկեց.
Եւ ինչպէս փախան երեսի փայլից,
Այս նմանութեամբ տաճարի մարդիկ չհանդարտուեցին,
Մեծ գովերգութեան տօնահանդէսին,
Երբ որ դասերը բանականներիս
Ի մի հաւաքուած նուագերգում են,
Այստե՛ղ են կրկին բաղձանքով օրհնւում,
Քան վայելչական այն դրախտի մէջ: